گیاهان دارویی زاگرس

همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: با وجود توسعه تولید و مصرف داروهای صنعتی، همچنان تمایل به مصرف گیاهان دارویی برقرار است. این رویه در برخی مناطق، به دلیل برداشت بی‌رویه از گیاهان دارویی، منجر به تخریب رویشگاه‌ شده است، بر اساس آمارهای سازمان منابع طبیعی، ۹۰ درصد گیاهان دارویی از طبیعت و رویشگاه‌های طبیعی برداشت می‌شود. این تخریب عموما از سوی کسانی صورت می‌گیرد که دانش کافی از مراحل رشد گیاه ندارند و با برداشت غیر اصولی فرصت زایش را به طبیعت نمی‌دهند.

بر اساس تحقیقاتی که روی مصرف گیاهان دارویی در کشور انجام شده، در ایران افراد، بیشتر برای بیماری‌های گوارشی، تنفسی، پوستی، عصبی، عفونی و کاهش درد از گیاهان دارویی استفاده می‌کنند. استان‌های زاگرس‌نشین که شامل استان‌های فارس، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشاه، ایلام، و بخش‌هایی از اصفهان است به دلیل تنوع آب و هوایی و شرایط مناسب رویش غنای بالای گیاهان دارویی، مصرف این گیاهان بالاست. بلوط، بابونه، بنه، نعناع، گل ختمی، کنگر، زرشک، به‌لیمو، گل گاوزبان شیرین‌بیان از معروفترین گیاهان دارویی زاگرس است. بسیاری از آن‌ها به عنوان گیاهان رویشگاهی زاگرسی شناخته می‌شوند، فقط در این منطقه رشد می‌کنند. این گیاهان دارای ویژگی‌هایی مانند توانایی تحمل شرایط محیطی سخت (مانند تغییرات دما و بارندگی)، توانایی رشد در خاک‌های فقیر، و مقاومت به بیماری‌ها و آفات هستند.

کنگر: یک گونه از جنس زعتریان است که در زمینه‌های کوهستانی ایران رشد می‌کند. این گیاه معمولاً در ارتفاعات زاگرس و دیگر کوهستان‌های ایرانی یافت می‌شود و به شرایط خشکی و شدت نور قوی تطبیق دارد.

زرشک: برخی گونه‌های زرشک نیز در مناطق کوهستانی و زاگرس رشد می‌کنند. این گیاهان اغلب در ارتفاعات بالا و مناطق سردسیر زندگی می‌کنند.

به‌لیمو: گیاهی از جنس نعناع که در مناطق کوهستانی و زمین‌های خوراکی ایران رشد می‌کند. این گیاه دارای خواص دارویی و اسانس‌های مفیدی است.

شیرین‌بیان : گیاهی که در مناطق کوهستانی و خاک‌های نیمه‌خشک رشد می‌کند. دارای خواص دارویی و آرایشی است.

گل گاوزبان : این گیاه خاصیت آرام‌بخش، ضد اضطراب، ضد التهاب، تقویت کننده سیستم ایمنی بدن دارد و در بسیاری از نقاط کشور به صورت باغی نیز گشت می‌شود

بلوط: این گونه عموماً در مناطق کوهستانی زاگرس رشد می‌کنند. بلوط در شرایط زیستی متنوع از جمله زمین‌های کوهستانی و آهکی قابلیت رشد دارد.

بابونه: گیاهی گلدار که در ارتفاعات رشد می‌کند و یکی از پر مصرف‌ترین گیاهان دارویی برای درمان انواع حساسیت است.

بنه: گونه‌هایی از درختان بنه، مانند بنه کوهی (Pistacia atlantica) یا بنه گرگانی (Pistacia vera)، در مناطق کوهستانی زاگرس رشد می‌کنند. بنه‌ها معمولاً به شرایط خشکی مقاوم هستند و میوه‌های خوراکی دارند.

۸۶۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده در ایران

۲۳۰۰ گونه آن دارویی است

طی سال های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲ میزان ۷۱۲۰ تن محصول صادر شد.

۸۵۱ تن، صادرات گیاهان دارویی در سال ۱۴۰۲

۱۶۸۰ تن، مصرف داخلی گیاهان دارویی طی سال های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۲

۲۷۶۰ گونه گیاهی، منحصرا در ایران وجود دارد

۱۷ استان، بهره برداری گیاهان دارویی را انجام می‌دهند

۶ میلیون هکتار رویشگاه‌های گیاهان دارویی در کشور داریم

۹۰ درصد گیاهان دارویی از طبیعت و رویشگاه های طبیعی برداشت می‌شوند

۲۰ درصد تنوع گیاهان دارویی در زاگرس است